Latest Post

Naupang natna

Dr. Lalhmuchhuaka

Mihring natna chi hrang hrangte hi Khawvel siam tirh atanga awm ni mah se, tun hma chuan naupangte hian ngaihsak an hlawh lem lo hle. An damloh pawhin puitling tê chi (small adult) anga enkawl an ni thin. Hmanlai chuan ‘uite rim in nam!In bengchheng, lengbo rawh u!’ tih an ni thin. Hlamzui(h)a thi phei chu an tah ngai meuh lo. Tunah erawh, ram changkangte ang maiin kan hma lam hun neitu Naupangte ngaihsak leh awmze neia enkawl kan intihhmuh ta hi a lawmawmin, hmasawnna rahbi pawimawh tak leh beiseina min siamtu a ni. Naupangte hian uite rim nam tawh lovin Rangkachak rim an nam tawh zawk rêng a ni.

Nausên: Nu hian nau pian pangngai hring turin thla kua tehmeuh mai nau an pai a. Hemi chhung hian an pasal te leh an chenpui chhungkua ten an theih ang tâwkin an chhawmdawl tur a ni. Nausen hian nu pum chhunga an awmlai atang hian thil tam tak an lo zir tan tawh nia ngaih a ni. Nau piang mipa/hmeichhia an nih turah sawi theih kan nei lo. Harsatna tam tak awm thei karah eng zawk pawh lo ni se; fuke kim, mihring pangngaia an lo piang ringawt pawh hi Pathian Malsawmna hlu tak mai a ni tih hriat tur a ni.

1. Nausen pianghlim hi 2.5-4 kgs a rit an ni a, hei aia lian leh tê chu enkawl an ngai duh hle. An tap nghal thin bawk. Mamawh an la nei tlem hle. Nu pum chhung duhthusama lum leh nuam tak atanga lo chhuak an nih avangin an tan khawvel hi ahrehawm em em a, khatiang deuha lum tawk leh nuam taka lo tuam tur a ni.

2. Natna tam tak karah an rawn khawsa vetan a, an kai awlsam hrih em em bawk a, ven that an ngai hle. Hnai taka thawk khum te, kut silfai lova khawih mai mai te, hawn thawlên sek te hi tih loh tur a ni.

3. Puar taka awmtir tur a ni a, a rang thei anga hnute pek tan nghal tur a ni. Nu hnute an hnêk hma poh leh hnutetui a insiam rang a ni. A tirah chuan far hnih khat lek an duh tawk mai a, an hnêk that chuan an khamkhawp a lo insiam zel a ni. Tunlaia duh dan chuan nausen hi thla 6 pumhlum hnutetui hlang hlaka chawm tur a ni. Hnute pek dan a dik phawt chuan kar 2/3 vel atangin zanah pawh thawh sek a ngai tawh lemlo thei. Tui, vitamin, pumpui chakna leh thildang engmah an mamawh tel lo. Nu hnutetui hi nausen mamawh tinreng phuhruk tura Pathian thilthlawnpek hlu tak a ni. Mi hausa leh rethei te, nu lian leh nu sikhaw deuh te, thau leh chêr te, hriselna tha leh pan deuha thliar hrang miah lo. Chutih mek laiin, a pian tirh ni hnih chhung hian engmah pek loh pawhin nausen hriselna hian a tuar lem lo.

4. Nausen piang tir hian lum leh vawt tawrh theihna an la nei tha lova, ni 2/3 chhung chu bual loh tur a ni. An pianna bawlhhlawh vel pawh hrukfai sak a, tuam lum a tawk mai.

5. An piantirh kâr khat chhung vel chu an taksa rihna an hloh thin a, ni 7-10 an lo tlinin ngai an awh tan leh a, chuta tang chuan a ni telin nasa takin an thang ta thin a ni. Nausen chu thla 3 velah an piantirh lêtin an rit a, thla 9 velah a lêt thumin an rit thin. Hetih chhung hi an taksa peng tin mai than chak ber lai a ni. Thla 6 chhung hnutetui hlang hlaka châwm leh thla 7-na atanga chaw lainêm leh chawhmeh tinreng râwt kawi pek hi nausen tan a tha tawk em em a ni. Bawnghnute te, kan mawm te, satui mawm te leh thlai tui te hi pek tam tur a ni a, thei tharlam chi tinreng hi pek a tha bawk.

6. Nau hnute pek hian hunbi leh an hnêk zat bithliah a ngai lo. Hnutetui chauh an rin lai hian ni khatah vawi 8 aia tlemlo hnêktir thin tur a ni. Chaw pek hunah pawh an ei theih ang zat zat, puar khawpin ni khatah vawi 3 aia tlemlo pek thin tur a ni. Hemi karah hian hnute hnêktir te, thei lam chi te, chhhang tharlam tihkawi etc pek tel tho tur a ni.

7. Hmawmsawm leh kamram te, buh leh dâl herdip te, phuahchawp taka eng emawchawhpawlh kual vel te hi pek loh tur a ni. Nau dam tha pangngai hi pumpui chakna te, vitamin te, calcium te pek an ngai lo.

8. Nau buchip pawm chuan kut silfai nguntur a ni a, tui in tam tur a ni.

9. Nausen hri danna chi hrang hrang te hi laktir ngei ngei tur a ni.

10. Hnute pek lama harsatna te, hnutetui khamlo tlata hriatna te hian nausen hriselna nasa takin a nghawng theih avangin mahni thua siamchawp hnute lo pek ringawt ai chuan Daktawr rawn a fuh zawk. Nau hnute pek lama harsatna nei tan Civil Hospital, Aizawlah OPD hun chhungin counsellor rawn theih reng a ni.