Latest Post

Khawvel a lum zual zel

May 24 : Kan chenna khawvel hman mek chu nasa takin a lum zual zel a, "global warming-climate change" ngaihvena buaipuitute chuan ram hausa leh sorkar chakten theihtawpa hma an lak chhoh loh chuan, khawvelah chhiatna nasa zawk-thlipui ruah pui, khawkheng leh chungte ken tel natna hrileng kan hmachhawn thuai dawnin an hria.

The Arctic tih, uluk taka khawvel tawp vur khawn uaih awmna pawh tunah chuan khawvel sik leh sa danglam zelin nasa takin a nghawng a; vur tlang lian pui puite pawh an tuiral mek nii an sawi. Tuna leilung chhung ril atanga "fossil fuels" an tih mai lak chhuahna tihtlem anih loh chuan khawvel chu tun aia nasain 10C degree hialin a lumchho ang, an ti. Chutianga kan chenna khawvel lumchho chuan "mihring hriselna, ei tur-food supplies leh global economy" a nghawng dawn niin an sawi. Arctic pawh 20C degree ah awm chho thuai thei a ni.

Nikum Dec thla khan ram hausa leh chak te chuan "Paris Climate Change Agreement" an ziak fel na in, awmzia a tlem hle a; kum 2015-2016 ah khawvel chu a lumchho hle a. Nakin lawkah ram tam tak chu Gulf ramte anga khawlum, chenna hrehawm khawp a awm thei a ni. Tunah hian khawvel chuan "emission of trillion tonnes of Carbon" a siam mek, an ti.

Arctic ah CO2 level chuan 17C degree a thleng mek a, hei hi green house gases tam lutuk vang niin, 3C degree in a hma aiin a san phah tih a ni. Kumin February thla khan Arctic chu 16C normal chung lamah a awm. Fossil fuels hian rainfall-ruahtui tlak dan pawh a tidanhlam hle a, Central America, North Africa leh Australia ram thenkhat leh Mediterranean atanga Souhtern Africa-Amazon thlengin a nghawng tawh a ni.

May 3-15 chhung khan mipuiten lungawilohna (civil disobedience) chu ram 6 ah lantirin, "global warming-climate change" ngai pawimawh a, oil, coal leh gas te chu leilung atanga la chhuak chiam chiamlo turin an lo tlangau pui tawh a ni. EU ramah Germany chu carbon polluter nasatna ber ram a ni a. Australia ram New Castle, Sydney hmar lam mel 100 a awm khua chu khawvela "coal port" lian ber a ni a, lawnga an phurchhuah chu megatone 2 a tling.

Thilsiam (nature) te chuan mipuite an mamawh lo. Mipuite chuan thilsiam chu kan mamawh avangin, tha tak leh duat taka enkawl chu kan tih tur a ni. "Thil siam zawng2 te chuan beisei em emin, Pathian fate lo lanna hun chu an nghakhlel hle si" (Rom 8:18). Thil siam (natures) te chuan "chhiatna bawih ata chhanchhuah" chu an nghakhlel a ni !

"FOR CLIMATE JUSTICE-FIGHT FOR A FOSSIL FREE WORLD"